Osoba fizyczna wykonująca "drobną" działalność zarobkową może prowadzić ją w ramach tzw. działalności nierejestrowej (nieewidencjonowanej), co oznacza, że działalności takiej nie trzeba zgłaszać w CEIDG. Zezwala na to art. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2024 r. poz. 236). Zgodnie z tym przepisem, nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną:

• której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207 ze zm.), i
• która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.

Zgodnie z projektem ustawy o ograniczeniu biurokracji i barier prawnych (nr SH-020-62/24) planuje się - w miejsce aktualnie obowiązującego miesięcznego limitu przychodu (wynoszącego 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia), do wysokości którego możliwe jest prowadzenie działalności nierejestrowej - wprowadzenie rocznego limitu wynoszącego 9-krotność kwoty minimalnego wynagrodzenia. Ponadto proponuje się skrócenie okresu "karencji" z 60 do 24 miesięcy, które muszą upłynąć od zakończenia prowadzenia działalności gospodarczej, aby można było podjąć działalność nierejestrową. Zgodnie z ww. projektem zmiany miałyby obowiązywać od 1 stycznia 2025 r.

Limit przychodów w działalności nierejestrowej

W 2024 r. wynagrodzenie minimalne wynosi w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca - 4.242 zł, a od 1 lipca do 31 grudnia będzie wynosiło 4.300 zł. Zatem w 2024 r. działalność nierejestrową może prowadzić osoba, której przychód należny z tej działalności w żadnym miesiącu:

• w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca nie przekracza kwoty 3.181,50 zł,
• w okresie od 1 lipca do 31 grudnia nie przekroczy kwoty 3.225 zł.

Jeżeli przychód należny z ww. działalności przekroczy w danym miesiącu wskazany limit, działalność ta staje się działalnością gospodarczą począwszy od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie tego limitu. W takim przypadku osoba wykonująca ww. działalność powinna złożyć wniosek o wpis do CEIDG w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie limitu.

Dodajmy, iż osoba, która prowadzi działalność nierejestrową może "dobrowolnie" złożyć wniosek o wpis do CEIDG, nawet jeśli jej przychody nie przekraczają ww. limitu. Działalność taka staje się wówczas działalnością gospodarczą z dniem określonym we wniosku.

Pojęcie przychodu należnego

Pojęcie przychodu należnego osiąganego w ramach działalności nierejestrowej zostało zdefiniowane w art. 5 ust. 6 ustawy Prawo przedsiębiorców. Jak wynika z tego przepisu, przez przychód należny, osiągany w ramach działalności nierejestrowej, rozumie się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Przy ustaniu ww. przychodu nie ma znaczenia, czy klient zapłacił. Tak wyjaśniono w informacji zamieszczonej na stronie internetowej www.biznes.gov.pl (dalej: też wyjaśnienie MF). Natomiast nie wlicza się tu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont (czyli np. obniżek za uregulowanie płatności przed terminem). Tak też wynika z interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 3 marca 2022 r., nr 0114-KDIP3-2.4011.1166.2021.2.JM.

W ww. informacji wyjaśniono, że:

"(...) Ustalając, czy nie przekroczyłeś limitu uprawniającego do prowadzenia działalności nierejestrowanej bierzesz pod uwagę przychody z danego miesiąca (uwzględniając wystawione rachunki albo faktury):

• które już otrzymałeś,
• które otrzymasz w przyszłości, w związku z już dokonaną sprzedażą albo wykonanymi usługami.

Do ustalania przychodu będzie ci służyć ewidencja sprzedaży.

Kwoty otrzymane to te, które dostajesz w momencie sprzedaży lub przed sprzedażą (tak zwane zaliczki).

Kwoty należne to te, których w momencie sprzedaży jeszcze nie otrzymałeś - sprzedałeś towar lub wykonałeś usługę i wystawiłeś dokument sprzedaży (rachunek lub fakturę), ale klient ci jeszcze nie zapłacił. (...)"

Kto nie może prowadzić działalności nierejestrowej?

Działalności nierejestrowej nie można wykonywać w ramach umowy spółki cywilnej (art. 5 ust. 5 ustawy Prawo przedsiębiorców).

Jak wyjaśniło MF, prowadzenie działalności nierejestrowej nie jest również dopuszczalne w przypadku działalności, która wymaga uzyskania koncesji, zezwolenia lub wpisu do rejestru działalności regulowanej albo została zdefiniowana w przepisach jako działalność gospodarcza w rozumieniu ww. ustawy. Wymieniono tam przykładowe działalności, które nie mogą być wykonywane w ramach działalności nierejestrowej, tj.:

• ochrona osób lub mienia,
• sprzedaż alkoholu,
• organizacja imprez turystycznych,
• usługi detektywistyczne,
• zbieranie odpadów.

Wskazano także przykłady działalności, które zostały zdefiniowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców, tj.:

• pośrednictwo ubezpieczeniowe, w tym wykonywanie czynności agencyjnych (zgodnie z ustawą o dystrybucji ubezpieczeń),
• usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych (zgodnie z ustawą o rachunkowości).