Właściciel nieruchomości gruntowej, która została zajęta przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego na realizację inwestycji drogowej, zobowiązany jest regulować podatek od nieruchomości w terminie do końca miesiąca, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej staje się ostateczna, tzn. w którym ustały okoliczności uzasadniające obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości. Tak poinformował w dniu 11 sierpnia 2023 r. Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską nr 43370.
Wniosek o wydanie interpelacji dotyczył właścicieli gruntów, którzy zostali wywłaszczani na podstawie przepisów ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. W zapytaniu wskazano, że część właścicieli działek odwołuje się od tych decyzji. Konieczne jest także naniesienie zmian w księgach wieczystych, rejestrach starostwa, ewidencji gminy. Natomiast proces, w wyniku którego taka informacja zostanie wprowadzona do rejestrów, może ciągnąć się latami, bo dotyczy kilku tysięcy działek. W efekcie właściciele zajętych działek, mimo że od długiego czasu nie są już w ich władaniu, muszą płacić od nich podatek od nieruchomości.
Sekretarz stanu przypomniał, że zgodnie z przepisami ustawy o podatkach i opłatach lokalnych osoba fizyczna będąca właścicielem nieruchomości jest podatnikiem podatku od nieruchomości do czasu, dopóki nie wyzbędzie się przysługującego do niej prawa. Odnosząc się do kwestii poruszonej w interpelacji poselskiej, wskazał, że regulacje dotyczące opodatkowania podatkiem od nieruchomości są normami prawa o charakterze ogólnym (generalnym) i w związku z tym nie przewidują odrębnych zasad w zakresie powstania czy ustania obowiązku podatkowego w sytuacjach nabycia nieruchomości według procedury przewidzianej w przepisach ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. Przypomniał, że zgodnie z tą ustawą nieruchomości lub ich części objęte decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, stają się z mocy prawa:
1) własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,
2) własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych
– z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.
Zaznaczył jednak, że wprawdzie decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanowi podstawę do dokonania wpisów w księdze wieczystej i w katastrze nieruchomości (ewidencji gruntów i budynków), to jednak należy mieć na uwadze, że wpis taki nie ma charakteru konstytutywnego, tzn. tworzącego prawo. Tym samym jest to wpis deklaratoryjny, tzn. taki, który tylko potwierdza prawo istniejące. Zatem z upływem miesiąca, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna, tj. w którym ustały okoliczności uzasadniające obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości, obowiązek podatkowy dotychczasowego właściciela nieruchomości wygasa i traci on status podatnika tego podatku. Sekretarz zwrócił jednak uwagę na fakt, że wywłaszczony podatnik w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna, zobowiązany jest złożyć informację na podatek od nieruchomości. Wygaśnięcie obowiązku podatkowego jest podstawą dla organu podatkowego do zmiany decyzji, którą ustalono podatek.