Od 1 stycznia 2018 r. wprowadzono w życie kilka zmian, o których należy pamiętać, rozliczając zakup środka trwałego, a także kontynuując jego amortyzację.

4.1. Wejście w życie KŚT 2016

Od 1 stycznia 2018 r. obowiązuje m.in. dla celów podatkowych oraz bilansowych "nowa" KŚT 2016 wprowadzona w życie rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 3 października 2016 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT) - Dz. U. poz. 1864.

KŚT 2016 wprowadza zmiany dotyczące m.in. nowego sposobu klasyfikacji oraz nazewnictwa grup, podgrup oraz rodzajów, w tym: grupy 0, grupy 4 oraz grupy 6.

Jeżeli w wyniku wprowadzonych zmian nastąpią przemieszczenia pomiędzy podgrupami lub rodzajami KŚT, to ich skutek powinien zostać uwzględniony nie tylko przy klasyfikacji nowych środków trwałych, ale również w odniesieniu do środków trwałych już amortyzowanych. W związku z tym konieczne będzie wprowadzenie stosownych zmian w ewidencji analitycznej aktualnie amortyzowanych środków trwałych.

Klasyfikacja Środków Trwałych dostępna jest w serwisie  www.klasyfikacje.gofin.pl

Dodajmy, że aby zapobiec zmianie stawek amortyzacyjnych (jaka mogłaby nastąpić na skutek dokonania przesunięć klasyfikacyjnych pomiędzy grupowaniami KŚT 2016 w stosunku do KŚT 2010), od 1 stycznia 2018 r. znowelizowany został Wykaz stawek amortyzacyjnych (stanowiący załącznik nr 1 do ustaw o podatku dochodowym).

UWAGA!Do Biuletynu Informacyjnego nr 36 z 20 grudnia 2017 r. załączyliśmy w formie dodatku "Klasyfikację Środków Trwałych na 2018 r. ze stawkami amortyzacyjnymi". W opracowaniu tym zostały uwzględnione zarówno zmiany klasyfikacyjne wprowadzone KŚT 2016, jak i znowelizowanym Wykazem stawek amortyzacyjnych.

4.2. Podwyższenie ustawowego limitu niskocennych składników majątku z 3.500 zł do 10.000 zł

Od 1 stycznia 2018 r., w wyniku nowelizacji ustaw o podatku dochodowym (zarówno PIT, jak i CIT), dotychczasowy limit w wysokości 3.500 zł stosowany przy rozliczeniach nabycia, wytworzenia lub ulepszenia środka trwałego (także nabycia wartości niematerialnych i prawnych), został zastąpiony nową graniczną wartością równą 10.000 zł.

W związku z tym od 1 stycznia 2018 r.:

• podatnicy mogą nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych od składników majątku (spełniających definicję środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych), których wartość początkowa nie przekracza 10.000 zł; wydatki poniesione na ich nabycie stanowią wówczas koszty uzyskania przychodów w miesiącu oddania ich do używania (art. 22d ust. 1 ustawy o PDOF oraz art. 16d ust. 1 ustawy o PDOP),
   
• gdy wartość początkowa środka trwałego albo wartości niematerialnej i prawnej w dniu przyjęcia do używania jest wyższa niż 10.000 zł, odpisów amortyzacyjnych dokonuje się zgodnie z art. 22h-22m ustawy o PDOF (odpowiednio art. 16h-16m ustawy o PDOP); natomiast w przypadku, gdy wartość początkowa jest równa lub niższa niż 10.000 zł, podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych na zasadach ogólnych albo jednorazowo - w miesiącu oddania do używania tego środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, albo w miesiącu następnym (por. art. 22f ust. 3 ustawy o PDOF oraz art. 16f ust. 3 ustawy o PDOP),
   
• środki trwałe uważa się za ulepszone, gdy suma wydatków poniesionych na ich przebudowę, rozbudowę, rekonstrukcję, adaptację lub modernizację w danym roku podatkowym przekracza 10.000 zł i wydatki te powodują wzrost wartości użytkowej w stosunku do wartości z dnia przyjęcia środków trwałych do używania, mierzonej w szczególności okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych za pomocą ulepszonych środków trwałych i kosztami ich eksploatacji; jeżeli środki trwałe uległy ulepszeniu w wyniku przebudowy, rozbudowy, rekonstrukcji, adaptacji lub modernizacji, wartość początkową tych środków powiększa się o sumę wydatków na ich ulepszenie, w tym także o wydatki na nabycie części składowych lub peryferyjnych, których jednostkowa cena nabycia przekracza 10.000 zł (por. art. 22g ust. 17 ustawy o PDOF oraz art. 16g ust. 13 ustawy o PDOP).
   
• przy określaniu limitu jednorazowej amortyzacji (w kwocie 50.000 euro), przewidzianego dla małych podatników oraz podatników rozpoczynających działalność gospodarczą, nie uwzględnia się odpisów amortyzacyjnych od nieprzekraczającej 10.000 zł wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, o których mowa w art. 22f ust. 3 ustawy o PDOF oraz art. 16f ust. 3 ustawy o PDOP (por. art. 22k ust. 9 ustawy o PDOF oraz art. 16k ust. 9 ustawy o PDOP).

Nowo wprowadzone regulacje, choć obowiązują od 1 stycznia 2018 r., mogą zostać zastosowane również do składników majątku nabytych w 2017 r., a przyjętych do używania po dniu 31 grudnia 2017 r.

4.3. Nowy warunek w definicji wartości niematerialnej i prawnej

Od 1 stycznia 2018 r. w definicji wartości niematerialnej i prawnej wprowadzono dodatkowy warunek nabycia takich wartości od innego podmiotu.

Jak wskazano w uzasadnieniu do ustawy nowelizującej, wprowadzona zmiana nastąpiła w związku z orzecznictwem sądów administracyjnych dotyczącym niezarejestrowanych znaków towarowych. Doprecyzowano, iż pod pojęciem nabycia rozumie się wyłącznie nabycie wtórne (od innego podmiotu), a nie nabycie pierwotne (przez które należy rozumieć wytworzenie we własnym zakresie i zarejestrowanie znaku towarowego w urzędzie patentowym). Akceptacja przez orzecznictwo rozciągnięcia stosowania tej regulacji do nabycia pierwotnego doprowadziła do sytuacji, w której podatnicy zaliczali do wartości niematerialnych i prawnych i amortyzowali od ich wartości początkowej równej wartości rynkowej, znaki towarowe "powstałe" w wyniku decyzji o objęciu takiego znaku prawem ochronnym.

4.4. Nowe zasady amortyzacji środków trwałych otrzymanych w formie darowizny i dziedziczenia

Od 1 stycznia 2018 r. zostały wprowadzone ograniczenia w amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych otrzymanych tytułem darmym, tj. w drodze spadku i darowizny. Wynika to bezpośrednio z nowego brzmienia art. 23 ust. 1 pkt 45a ustawy o PDOF, zgodnie z którym nie stanowią kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych nieodpłatnie, jeżeli m.in. nabycie to korzysta ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn.

Jak wskazano w uzasadnieniu do ustawy zmieniającej, w wyniku wprowadzonego ograniczenia odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych tytułem darmym są kosztem uzyskania przychodu tylko w przypadku, kiedy wartość spadku lub darowizny nie korzystała ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn. Kosztem uzyskania przychodu będą również odpisy amortyzacyjne w przypadku, kiedy składnik majątku otrzymany w drodze spadku albo darowizny podlega opodatkowaniu, ale z uwagi na jego wartość mieści się w tzw. kwocie wolnej w podatku od spadków darowizn.

Ponieważ jednak już na etapie legislacyjnym projekt zmian spotkał się dużą falą krytyki, na stronie internetowej Ministerstwa Finansów (www.mf.gov.pl) w dniu 7 listopada 2017 r. zamieszczono komunikat, iż po ponownej analizie projektu nowelizacji ustawy o PIT i CIT podjęte zostaną działania w celu przywrócenia dotychczasowych rozwiązań w zakresie amortyzacji majątku dziedziczonego.

Jak wyjaśniono w ww. komunikacie: "(...) Obecnie, majątek otrzymany w ramach spadku lub darowizny podlega amortyzacji od wartości początkowej. Oznacza to de facto, że można wielokrotnie amortyzować te same składniki majątku, nabyte nieodpłatnie i zwolnione z podatku.

Możliwość wielokrotnej amortyzacji bywa niestety nadużywana poprzez dokonywanie kolejnych darowizn w kręgu najbliższej rodziny. Dlatego w przygotowanym przez MF projekcie nowelizacji ustawy o PIT i CIT (...) znalazły się propozycje rozwiązań uszczelniających system i ograniczających pole do nadużyć.

Ministerstwo Finansów i Ministerstwo Rozwoju uzgodniły jednak, że rozwiązanie pozwalające na amortyzację nabytego majątku od wartości początkowej powinno zostać przywrócone dla dziedziczonego majątku. Jest to uzasadnione potrzebą kształtowania dobrych warunków do zmian pokoleniowych w firmach jednoosobowych, wśród których większość to firmy rodzinne. Ułatwi to ustawa o zarządzie sukcesyjnym, nad którą pracuje Ministerstwo Rozwoju.

Najpóźniej wraz z uchwaleniem tej ustawy planowane jest zatem przywrócenie dotychczasowych zasad amortyzacji dla spadkobierców, ze skutkiem od 1 stycznia 2018 r.

W odniesieniu do darowizn zaproponowane zostanie natomiast rozwiązanie, które umożliwi kontynuację amortyzacji przez obdarowanego."

Na dzień oddania niniejszego dodatku do druku w przedmiotowym zakresie nic się jednak nie zmieniło tj. od 1 stycznia 2018 r. do ustawy o PDOF wprowadzone zostały niekorzystne zmiany. O ewentualnej nowelizacji przedmiotowych przepisów będziemy informować na bieżąco.

4.5. Ograniczenia w amortyzacji wartości niematerialnych i prawnych sprzedanych i ponownie nabytych

Od 1 stycznia 2018 r. do ustaw o podatku dochodowym wprowadzono regulacje ograniczające możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej wartości niematerialnych i prawnych nabytych lub wytworzonych, następnie sprzedanych i ponownie nabytych (por. art. 23 ust. 1 pkt 45c ustawy o PDOF oraz art. 16 ust. 1 pkt 64a ustawy o PDOP). Chodzi tu o autorskie lub pokrewne prawa majątkowe, licencje, prawa określone w ustawie z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej oraz know-how (czyli wartość stanowiącą równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej), jeżeli uprzednio te prawa lub wartości były przez podatnika lub spółkę niebędącą osobą prawną, której jest wspólnikiem, nabyte lub wytworzone, a następnie zbyte - w części przekraczającej przychód uzyskany przez podatnika z ich uprzedniego zbycia.

Pisaliśmy też na ten temat w rozdz. II ppkt 3.7. tego dodatku.