Od 1 stycznia 2022 r. rodzice co najmniej dwójki dzieci, z których młodsze nie przekroczyło 36. miesiąca życia, będą mogli liczyć na dodatkowe wsparcie. Z tym dniem ma bowiem wejść w życie ustawa z dnia 17 listopada 2021 r. o rodzinnym kapitale opiekuńczym. To nowe świadczenie będzie należne z założenia:
- matce albo ojcu,
- niezależnie od dochodu rodziny,
- na drugie i każde kolejne dziecko w rodzinie, jeżeli dziecko to wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu matki lub ojca,
- od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc życia, do ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dziecko ukończy 36. miesiąc życia,
- w wysokości 500 zł albo 1.000 zł miesięcznie na dziecko w rodzinie, przy czym w łącznej kwocie nieprzekraczającej 12.000 zł na dziecko.
Z kapitału tego będą mogły korzystać także osoby, które przyjęły dziecko na wychowanie i wystąpiły do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia, o ile będzie ono co najmniej drugim dzieckiem w rodzinie. W tym przypadku będzie on przysługiwał:
- począwszy od pierwszego dnia 12. miesiąca do ostatniego dnia miesiąca przypadającego przed 36. miesiącem, liczonego/liczonym od dnia, w którym osoba, która przyjęła dziecko na wychowanie, wystąpiła do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia,
- nie dłużej jednak niż do miesiąca ukończenia przez dziecko 7. albo – jeżeli wobec dziecka podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – 10. roku życia.
Realizacją zadań w zakresie rodzinnego kapitału opiekuńczego zajmie się ZUS, który będzie on-line przyjmował wnioski w tej sprawie i wypłacał należne świadczenia w formie bezgotówkowej na wskazany we wniosku numer rachunku płatniczego w kraju lub numer wydanego w kraju instrumentu płatniczego w rozumieniu ustawy o usługach płatniczych, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Co istotne, kapitał przyznawany będzie także na dziecko, które ukończyło 12. miesiąc życia przed 1 stycznia 2022 r. W tym przypadku jednak maksymalna jego wysokość (tj. 12.000 zł na dziecko) zostanie pomniejszona o kwotę 500 zł za każdy miesiąc przypadający przed 1 stycznia 2022 r., począwszy od miesiąca, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc życia. Analogiczna zasada będzie obowiązywała w przypadku dziecka przyjętego na wychowanie.
Ustawa o rodzinnym kapitale opiekuńczym zakłada także wprowadzenie dofinansowania do funkcjonowania miejsc opieki dla dzieci, które nie będą objęte rodzinnym kapitałem opiekuńczym, tj. m.in. na pierwsze lub jedyne dzieci w rodzinie. Dofinansowanie będzie wynosić maksymalnie 400 zł miesięcznie na dziecko w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna – przekazywane bezpośrednio instytucji (nie więcej niż wysokość opłaty ponoszonej przez rodziców). Co prawda rozwiązanie to będzie obowiązywało od 1 kwietnia 2022 r., jednak dofinansowanie będzie przysługiwało z wyrównaniem od 1 stycznia 2022 r.