Od 1 stycznia 2021 r. weszły w życie zmiany dotyczące amortyzacji środków trwałych wynikające z ustawy z dnia 28 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2123) – dalej: ustawy nowelizującej.
Wprowadzone zmiany w zakresie amortyzacji dotyczą:
1) ograniczeń w optymalizacji amortyzacji środków trwałych wykorzystywanych w działalności zwolnionej z CIT/PIT,
2) definicji "używanych środków trwałych",
3) wydłużenia okresu dokonywania jednorazowych odpisów amortyzacyjnych środków trwałych nabytych w celu produkcji towarów związanych z przeciwdziałaniem COVID-19.
Amortyzacja składników majątku wykorzystywanych do działalności zwolnionej z CIT/PIT
Podatnicy mogą podwyższać stawki podane w Wykazie stawek amortyzacyjnych dla maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 4-6 i 8 KŚT, poddanych szybkiemu postępowi technicznemu, przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 2,0. Mogą również obniżać stawki z Wykazu, w odniesieniu do wszystkich środków trwałych.
Na skutek nowelizacji, zastosowanie ww. podwyższenia/obniżenia stawki amortyzacyjnej nie jest możliwe w odniesieniu do środków trwałych wykorzystywanych przez podatników:
- CIT/PIT – w działalności, z której dochody podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym, w okresie korzystania z takiego zwolnienia,
- PIT – dodatkowo w działalności, z której przychody podlegają opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, podatkiem tonażowym lub zryczałtowanym podatkiem od wartości sprzedanej produkcji, o którym mowa w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych, w okresie tego opodatkowania.
Powyższe regulacje stosuje się do środków trwałych wprowadzonych do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych począwszy od 1 stycznia 2021 r.
Nowa definicja używanych środków trwałych
Podatnicy mogą amortyzować środki trwałe za pomocą indywidualnych stawek amortyzacyjnych, przy czym jest to możliwe m.in. w odniesieniu do używanych środków trwałych, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji danego podatnika.
Przed nowelizacją środki trwałe uważało się za używane w przypadku:
- środków trwałych z grupy 3-6 i 8 KŚT oraz środków transportowych (w tym samochodów osobowych) – jeżeli podatnik udowodni, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres 6 miesięcy,
- niektórych budynków i budowli – jeżeli podatnik wykaże, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres 60 miesięcy.
Dotychczas nie było wymogu – na potrzeby stosowania indywidualnej stawki amortyzacyjnej – aby ww. środki trwałe były używane przez inny podmiot. Mogły być one zatem używane przez samego podatnika, np. na podstawie umowy leasingu operacyjnego. Po wykupie środka trwałego z ww. leasingu można więc było amortyzować go przy zastosowaniu stawki indywidualnej.
Inaczej jest od 1 stycznia 2021 r. W wyniku nowelizacji ww. środki trwałe uznawane są za używane, jeśli podatnik udowodni, że przed ich nabyciem były wykorzystywane przez podmiot inny niż podatnik co najmniej przez ww. okres.
Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy nowelizującej:
"(...) Celem zapobieżenia działaniom optymalizacyjnym, w których podatnik początkowo leasinguje jako korzystający nowy środek trwały (np. nieruchomość), po to aby uzyskał on status "używanego" (...), a następnie wykupuje z firmy leasingowej i amortyzuje go już przy wykorzystaniu wyższej stawki amortyzacyjnej, albo wręcz nabyty nowy środek trwały – przed jego wprowadzeniem do ewidencji środków trwałych – odsprzedaje firmie leasingowej, a następnie ponownie go nabywa (tzw. "leasing zwrotny") po okresie kwalifikującym dany środek trwały do uznania go za używany, proponuje się doprecyzowanie (...), iż za używany środek trwały będzie można uznać środek trwały tylko wówczas, kiedy będzie on przed pierwszym jego wprowadzeniem do ewidencji danego podatnika używany przez wskazany w ustawie okres przez inne niż podatnik podmioty.
W przypadku (...) podatnika, który korzysta z nowego środka trwałego na podstawie umowy leasingowej, a następnie – np. po upływie 6 miesięcy – środek ten wykupuje i wprowadza do prowadzonej przez siebie ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, podatnik taki nie będzie uprawniony do stosowania podwyższonych stawek amortyzacyjnych w stosunku do tego środka trwałego. (...)"
Znowelizowane regulacje stosuje się do środków trwałych wprowadzonych do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych począwszy od 1 stycznia 2021 r.
Jednorazowe odpisy amortyzacyjne od środków trwałych związanych z produkcją towarów służących walce z COVID-19 również w 2021 r.
Od 1 grudnia 2020 r. wprowadzono zmiany dotyczące przedłużenia okresu stosowania preferencji w postaci jednorazowego odpisu amortyzacyjnego określonych środków trwałych. W wyniku nowelizacji wydłużono okres, w którym podatnicy mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych, które zostały nabyte w celu produkcji towarów związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 i wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Co istotne, za towary związane z przeciwdziałaniem COVID-19 uważa się tu w szczególności: maseczki ochronne, respiratory, środki odkażające, medyczną odzież ochronną, ochraniacze na obuwie, rękawiczki, okulary, gogle, środki do dezynfekcji i higieny rąk.
Pierwotnie prawo do jednorazowej amortyzacji dotyczyło wyłącznie środków trwałych wprowadzonych do ewidencji w 2020 r. Po zmianie przepisów omawiane zasady będą obowiązywać dłużej, tj. do końca miesiąca, w którym zostanie odwołany stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19.