Od 1 stycznia 2021 r. prognozowane przeciętne wynagrodzenie przyjmowane do ustalenia kwoty rocznego limitu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe wynosi 5.259 zł. Tak wynika z obwieszczenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2021 oraz przyjętej do jej ustalenia kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (Mon. Pol. z 2020 r. poz. 1061). Kwota tego wynagrodzenia określa niektóre limity obowiązujące w podstawach wymiaru składek ZUS m.in. osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą.
Składki społeczne przedsiębiorcy:
1) opłacane na ogólnych zasadach
Zasadniczo podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla osób prowadzących pozarolniczą działalność (przedsiębiorców) stanowi zadeklarowana kwota. Z tym że dla osoby opłacającej te składki na ogólnych zasadach, nie może ona być niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych. Reguluje to art. 18 ust. 8 ustawy systemowej.
Wobec tego w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 r., najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla przedsiębiorców opłacających te składki od 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, będzie wynosiła 3.155,40 zł, czyli 5.259 zł × 60% (w 2020 r. wynosi ona 3.136,20 zł).
2) w ramach tzw. małego ZUS
Osoba prowadząca działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, której roczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył kwoty 120.000 zł, może opłacać składki na ubezpieczenia społeczne w wysokości uzależnionej od dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej (w rozumieniu przepisów ustawy o PIT), uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym. Wynika to z art. 18c ust. 1 ustawy systemowej (w brzmieniu obowiązującym od 1 lutego 2020 r.).
Ustalona przez takiego przedsiębiorcę podstawa wymiaru składek społecznych (zgodnie z art. 18c ust. 3 ustawy systemowej) nie może:
- przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego na dany rok kalendarzowy,
- być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku.
Zatem podstawa wymiaru składek społecznych przedsiębiorcy opłacającego tzw. mały ZUS w 2021 r. nie będzie mogła przekroczyć kwoty 3.155,40 zł (60% z kwoty 5.259 zł) oraz być niższa od kwoty 840 zł (30% z kwoty 2.800 zł).
Pamiętać też należy, że w razie rozpoczęcia, zakończenia lub zawieszenia prowadzenia działalności w ciągu poprzedniego roku kalendarzowego, limit przychodów, o którym mowa w art. 18c ust. 1 ustawy systemowej, zmniejsza się proporcjonalnie w sposób przedstawiony w art. 18c ust. 7 ustawy systemowej.
Miesięczna granica podstawy wymiaru składki chorobowej
Podstawa wymiaru składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe m.in. przedsiębiorców nie może przekraczać miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, przyjmowanego do ustalenia rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe. Taki zapis zawiera art. 20 ust. 3 ustawy systemowej. Oznacza to, że w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 r., miesięczna granica podstawy wymiaru dobrowolnej składki chorobowej wynosiła będzie 13.147,50 zł (tj. 5.259 zł × 250%). W 2020 r. wynosi ona 13.067,50 zł. Limit ten nie dotyczy składek na wszystkie pozostałe ubezpieczenia społeczne.
Roczny limit podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych
W przypadku składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe obowiązuje ograniczenie rocznej podstawy ich wymiaru. Wynika to z art. 19 ust. 1 ustawy systemowej. Podstawa ta nie może bowiem w danym roku kalendarzowym przekroczyć limitu, który odpowiada 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy, określonego w ustawie budżetowej, ustawie o prowizorium budżetowym lub ich projektach – jeśli odpowiednie ustawy nie zostały uchwalone. Ten sam limit dotyczy podstawy wymiaru składki na FEP (art. 36 ust. 3 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1924).
W 2021 r. przedsiębiorca będzie opłacał składki emerytalno-rentowe do kwoty 157.770 zł, czyli 5.259 zł × 30 (w 2020 r. opłacał je do kwoty 156.810 zł). Po przekroczeniu rocznej kwoty granicznej będzie zwolniony z ich opłacania, do końca roku kalendarzowego.