TS UE w wyroku z dnia 15 października 2020 r., w sprawie C-335/19, orzekł że polskie przepisy o VAT dotyczące ulgi na złe długi są zbyt restrykcyjne. Wyrok ten został opublikowany w Dzienniku Urzędowym UE 2020/C 423/01 z dnia 7 grudnia 2020 r.
Zasady rozliczania VAT należnego w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności reguluje art. 89a ustawy o VAT. Wynika z niego, że podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu sprzedaży dokonanej na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Przy czym, jak stanowi art. 89a ust. 2a ustawy o VAT, zasady te stosuje się w przypadku, gdy spełnione są następujące warunki:
a) dostawa towaru lub świadczenie usług jest dokonana na rzecz podatnika zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego lub w trakcie likwidacji,
b) na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji, w której dokonuje się korekty:
wierzyciel i dłużnik są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni,
dłużnik nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego lub w trakcie likwidacji,
c) od daty wystawienia faktury nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.
TS UE uznał, że prawo do korekty podstawy opodatkowania i korekty kwoty VAT podlegającego odliczeniu nie zależą od zachowania statusu podatnika przez wierzyciela ani przez dłużnika. Jeśli podatnik nie spełnia jedynie warunków określonych w przepisach krajowych, które nie są zgodne z art. 90 ust. 1 dyrektywy VAT, może on powoływać się na ten przepis przed sądami krajowymi w celu uzyskania obniżenia podstawy opodatkowania, a rozpatrujący spór sąd krajowy zobowiązany jest do pominięcia tych niezgodnych z dyrektywą warunków.
W związku z tym polscy podatnicy (wierzyciele), którzy skorzystali z ulgi na złe długi (powołując się np. na przepisy dyrektywy) i otrzymali negatywną decyzję organu, która już się uprawomocniła albo uprawomocnił się wyrok sądu administracyjnego utrzymujący decyzję organu w mocy, mogą wystąpić z wnioskiem o wznowienie postępowania – odpowiednio: podatkowego lub sądowoadministracyjnego. Na wznowienie postępowania podatkowego jest miesiąc od daty publikacji wyroku TS UE. Termin ten upłynie więc w dniu 7 stycznia 2021 r. Wniosek o wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego należy wnieść w ciągu 3 miesięcy. Termin ten upłynie 8 marca 2021 r.
Zaś podatnicy (wierzyciele), którzy dotychczas nie skorzystali z ulgi na złe długi, opierając się na brzmieniu polskich przepisów, mogą obecnie skorzystać z tej ulgi poprzez korektę deklaracji (po spełnieniu pozostałych warunków wynikających z art. 89a ustawy o VAT).